پایان رسمی برجام؛ آیا توافق هسته‌ای ایران برای همیشه بسته شد؟

به گزارش اطلاع با ما ، توافق هسته‌ای ایران: با پایان مهلت قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، عملاً برجام از نظر حقوق بین‌الملل منقضی شده است. روسیه با صدور بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد که این توافق تاریخی دیگر اعتباری ندارد و همکاری‌های آتی با ایران بر پایه معاهدات جدید تنظیم خواهد شد. در مقابل، کشورهای اروپایی هنوز تلاش دارند روح برجام را زنده نگه دارند، اما به گفته مسکو، این تلاش‌ها فاقد وجاهت حقوقی است.

برجام رسماً به تاریخ پیوست

۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ به‌عنوان روزی ثبت شد که قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و به‌دنبال آن، توافق تاریخی برجام رسماً پایان یافت. این قطعنامه، ده سال پیش برای تضمین اجرای برجام و لغو تدریجی تحریم‌های ایران تصویب شده بود؛ اما حالا طبق بیانیه رسمی وزارت خارجه روسیه، تمامی بندها و محدودیت‌های آن منقضی شده است.

موضع روسیه: همکاری جدید با ایران بدون چارچوب برجام

وزارت خارجه روسیه در بیانیه خود تأکید کرده است که همکاری‌های آینده مسکو و تهران، از این پس بر اساس معاهده مشارکت جامع راهبردی میان دو کشور ادامه خواهد یافت؛ نه بر مبنای سازوکارهای مندرج در برجام. روسیه تصریح کرده که روند تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران دیگر از سوی شورای امنیت پیگیری نخواهد شد.

شکست اروپا در احیای قطعنامه‌های تحریمی

در بخش دیگری از بیانیه روسیه، از تلاش‌های سه کشور اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) برای احیای تحریم‌های گذشته علیه ایران به‌عنوان «اقدامی غیرقانونی و فاقد مبنای حقوقی» یاد شده است. به باور مسکو، این کشورها با نقض تعهدات خود در برجام، حق استفاده از سازوکارهای توافق را از دست داده‌اند.

واکنش به موضع سازمان ملل

روسیه همچنین از دبیرخانه سازمان ملل متحد خواسته است تا اطلاعات مربوط به «احیای تحریم‌ها» را از وب‌سایت رسمی حذف کند. به گفته مسکو، دبیرخانه سازمان ملل حق ندارد به‌صورت مستقل درباره اعتبار یا لغو قطعنامه‌ها تصمیم بگیرد؛ این وظیفه صرفاً بر عهده شورای امنیت است.

آینده برنامه هسته‌ای ایران پس از برجام

با انقضای برجام، از این پس فعالیت‌های هسته‌ای ایران صرفاً تحت پادمان‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و معاهده NPT (منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای) انجام خواهد شد. به‌گفته روسیه، نگاه جامعه جهانی به ایران باید همانند دیگر کشورهای فاقد سلاح هسته‌ای باشد.

پایان یک فصل و آغاز فصلی تازه در دیپلماسی

با وجود پایان رسمی برجام، روسیه تأکید کرده که همچنان از مسیر سیاسی و گفت‌وگو برای جلوگیری از تنش‌های جدید در منطقه حمایت می‌کند. با این حال، بسیاری از ناظران معتقدند «پایان برجام» نه‌تنها یک توافق، بلکه فصل مهمی از دیپلماسی چندجانبه جهان را نیز به پایان رسانده است.

جمع‌بندی

پایان برجام، آغاز مرحله‌ای جدید در تعاملات ایران با قدرت‌های جهانی است؛ مرحله‌ای که در آن، پایان برجام خود به کلیدواژه‌ای برای بازتعریف روابط بین‌المللی و جایگاه ایران در نظم جدید جهانی تبدیل شده است.

این گزارش بر پایه بررسی‌های تحریریه اطلاع باما و مرور داده‌های منتشرشده در رسانه‌های کشور تنظیم شده است.