مترو تهران یا اتوبوس‌ تندرو؛ کدام‌ یک ناجی واقعی هوای آلوده پایتخت است؟

به گزارش اطلاع با ما ، مترو تهران: در حالی‌که شهرداری تهران طی دو سال اخیر تمرکز خود را بر توسعه ناوگان اتوبوسرانی گذاشته است، پژوهش‌ها نشان می‌دهد «مترو تهران» دو برابر خطوط BRT در کاهش ترافیک و آلودگی هوا تأثیر دارد. با این حال هزینه‌ بالای ساخت خطوط مترو، باعث شده تصمیم‌گیران شهری مسیر ارزان‌تر اما کم‌اثرتر را انتخاب کنند.

توسعه حمل‌ونقل عمومی؛ مسیر اشتباهی که تکرار می‌شود

در دو سال گذشته، تحول نسبی در ناوگان حمل‌ونقل عمومی پایتخت رخ داده است. با این‌حال تمرکز مدیران شهری بر اتوبوس‌ به جای مترو، باعث شده «اولویت اصلی» در سیاست‌گذاری به اشتباه انتخاب شود.
طبق آمار، تعداد اتوبوس‌های فعال تهران نسبت به دو سال قبل ۱.۵ برابر شده است، اما متروی پایتخت همچنان با کمبود شدید واگن مواجه است؛ کمبودی که برابر با تعداد واگن‌های فعلی است.

آلودگی و ترافیک؛ دو بحران دوقلو در پایتخت

مهر امسال، از هر سه روز، دو روز هوای تهران «ناپاک» بود. این آلودگی به‌شدت با ترافیک گره خورده است. کارشناسان می‌گویند راهکار پایدار برای حل هر دو بحران، توسعه مترو و افزایش تعداد قطارهاست. با وجود این، بسیاری از مدیران به دلیل هزینه‌ بالا و زمان‌بر بودن پروژه‌های مترو، ترجیح می‌دهند روی خطوط اتوبوس تندرو سرمایه‌گذاری کنند؛ راهی ارزان اما کوتاه‌مدت.

بودجه برابر برای خیابان‌سازی و مترو!

در بودجه سال ۱۴۰۴ شهرداری تهران، برای توسعه مترو و خیابان‌سازی، هر دو رقم ۱۹ هزار میلیارد تومان اختصاص یافته است. این توازن ناعادلانه، نشان‌دهنده کم‌توجهی به ستون اصلی حمل‌ونقل عمومی است.
در حالی‌که مترو تهران با هزار و ۱۸۱ واگن فعال فاصله زیادی تا نیاز واقعی خود دارد (حداقل ۳ هزار واگن)، مدیران شهری همچنان بر خرید اتوبوس تمرکز دارند.

اتوبوس‌ بیشتر، ترافیک کمتر؟

شهردار تهران اعلام کرده تعداد اتوبوس‌های فعال شهر از ۸۶۰ دستگاه به ۲۸۶۹ دستگاه رسیده است؛ اما در همین بازه زمانی، هیچ قطار جدیدی به ناوگان مترو اضافه نشده است.
مطالعات نشان می‌دهد توسعه اتوبوس‌ تنها در مسیرهای کم‌تقاضا مؤثر است و در محورهای پرترافیک، تنها مترو می‌تواند جایگزین واقعی خودروی شخصی باشد.

مترو یا BRT؟ بررسی علمی اثرگذاری

بر اساس پژوهش «مرکز مطالعات جامع شهر تهران»، توسعه خطوط مترو اگرچه ۲۸ برابر گران‌تر از خطوط اتوبوس تندرو است، اما تأثیر آن در کاهش تردد خودروهای شخصی دو برابر بیشتر است.
به بیان ساده، اگر سیاست‌گذار به دنبال راه‌حل ریشه‌ای برای آلودگی هواست، باید سرمایه‌گذاری در مترو را انتخاب کند نه راه‌حل موقتی و ارزان‌قیمت.

راهکارهای کوتاه‌مدت و بلندمدت

در گزارش مزبور آمده است:

در کوتاه‌مدت باید نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی، ارتقای معاینه فنی خودروها و جایگزینی خودروهای فرسوده در اولویت قرار گیرد.

در میان‌مدت، اصلاح خطوط اتوبوس و بهینه‌سازی سرفاصله‌ها ضروری است.

در بلندمدت اما هیچ راهی جز توسعه خطوط مترو و تأمین واگن‌های جدید برای کاهش پایدار آلودگی وجود ندارد.

جمع‌بندی: راه‌حل گران اما مؤثر

به گفته کارشناسانی مانند دکتر محمود صفارزاده، مترو در مسیرهای پرتراکم تنها گزینه مؤثر است و نمی‌توان BRT را جایگزین آن دانست. در واقع، اگرچه هزینه مترو بالا است، اما اثر آن در کاهش آلودگی هوا، بهبود کیفیت زندگی و کاهش ترافیک، چند برابر اتوبوس است.

پاسخ به پرسش اصلی روشن است:
راه‌حل ارزان ممکن است سریع‌تر دیده شود، اما تنها مترو تهران می‌تواند هوای پایتخت را از خفگی نجات دهد.

این گزارش بر پایه بررسی‌های تحریریه اطلاع باما و مرور داده‌های منتشرشده در رسانه‌های کشور تنظیم شده است.