دهه ۹۰، دهه از دست رفته اقتصاد ایران

به گزارش اطلاع با ما  به نقل از تسنیم، دهه ۹۰، دهه از دست رفته اقتصاد ایران، اقتصاد سیاسی نفت که طی چند دهه متمادی ساختار سیاسی و اجتماعی ایران را در قبضه خود گرفته و مکانیزم‌های توزیع، رفاهی، جریان‌های سیاسی، تنظیم‌گری‌های اجتماعی و … که در یک سازگاری با آن شکل گرفته بود، در دهه 90 به دلیل تحریم‌های اقتصادی و نفتی، و جنگ اقتصادی که علیه جمهوری اسلامی ایران روی داد، دستخوش محدودیت‌ها و تغییرات بنیادین شد و از این جهت اقتصاد را نیز متأثر از خود ساخت. در چنین شرایطی رهبری انقلاب همه تلاش خود را جهت به سامان رساندن اقتصاد ایران به منظور آرایش جدید اقتصاد سیاسی برای مقابله با جنگ اقتصادی به کار بست. اما به دلیل نگاه متفاوتی که دولت وقت در زمینه اقتصاد جنگی، سیاست خارجی و وضعیت جدید اقتصاد سیاسی داشت، مسیر دیگری طی شد که در نتیجه اقتصاد ایران را در وضعیت غیر قابل قبولی در پایان دهه 90 قار داد. رهبر انقلاب در توصیف وضعیت اقتصادی دهه 90 می‌فرماید: «در دهه 90 یک عقب‌ماندگی و تعطیلی اقتصادی به دلایل مختلف داشتیم. مطابق آمارهای رسمی، شاخص‌های منفی زیادی در بخش‌های مهم داریم و طبعا جبران این عقب‌ماندگی کار آسانی نیست.»

با این وجود پرونده داستان اقتصاد ایران در پایان دهه 90 با انباشی از مسائل حل نشده اقتصادی، نابسامانی و عقب‌ماندگی در شاخص‌های اقتصادی نظیر رشد اقتصادی، عدالت اجتماعی و تورم، آشوب‌ها و اعتراضات خیابانی و همچنین کاهش سرمایه اجتماعی بسته شد. بررسی چرایی و علیت این افت محسوس حکمرانی اقتصادی می‌تواند درس‌های بسیاری برای آینده داشته باشد. بخشی از این عوامل طبیعتا بیرونی بوده و تا حدودی خارج از حدود اختیارات سیاست‌گذار و تصمیم‌گیر بوده است. عواملی که تأثیر قطعی در این افت اقتصادی داشته است. اما با این وجود، بخش مهمی از تنزل شاخص‌ها و کیفیت بخش‌های اقتصادی به نوع فکر و سیاست‌گذاری اقتصادی در دهه 90 باز می‌گردد. دهه‌ای که نه تنها سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به حاشیه رانده شد، جنگ اقتصادی جدی گرفته نشد و تلاشی جهت ایجاد جبهه‌های تازه اقتصادی، تنوع مبادی وارداتی و صادراتی صورت نگرفت، بلکه در واقع همه تلاش دولت وقت صرف چشم پوشی از جنگ اقتصادی و تلاش برای بازگشت به تعادل معیوب قبلی شد.

اقتصاد ایران بیشتر از ۹۹ کشور جهان رشد کرد/ کسب رتبه دوم رشد در خاورمیانه

شاخص‌های اقتصادی در این دهه گویای این است که حکمرانی اقتصادی نمره قابل قبولی کسب نکرده است. روند سینوسی رشد اقتصادی و نرخ تشکیل سرمایه در کنار جابجایی رکوردهای تورمی نشان از افزایش ریسک سرمایه‌گذاری، کاهش تولید، کوچک شدن اقتصاد و تنگنای اقتصادی دارد. رشد اقتصادی در دهه 90 برای اولین بار به میانگین زیر صفر طی یک دهه رسید که نشان از کاهش بیش از حد تولید و افت اشتغال و صنعت دارد.

همچنین از مقایسه رشد اقتصادی و دیگر بخش‌ها در دهه 90 با دهه‌های پیشین یا دولت‌های پیشین مشخص می‌شود که در دهه 90 یا به عبارتی دولت یازدهم و دوازدهم، رشد پایین‌تری را در نسبت با دولت نهم و دهم داشته‌ایم.