بحران ناترازی برق و تأثیر بلندمرتبه‌سازی بر دمای شهری: ضرورت بازنگری در سیاست‌های شهرسازی و مدیریت انرژی

به گزارش اطلاع با ما  بحران ناترازی برق- در سال‌های اخیر، بحران‌های مربوط به ناترازی برق به خصوص در فصل تابستان، فشار زیادی بر جامعه شهری و کسب‌وکارهای تولیدی وارد کرده است. یکی از عوامل مهم و غیرمستقیم که در این بحران‌ها نقش دارد، رشد بی‌رویه و نامناسب بلندمرتبه‌سازی در شهرهای بزرگ است. در این تحلیل، به بررسی تاثیرات شهرسازی مدرن، تغییرات اقلیمی ناشی از آن، و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی ناترازی برق پرداخته می‌شود.

1. بلندمرتبه‌سازی و جزیره گرمایی شهری

بلندمرتبه‌سازی یکی از روندهای جدید در شهرسازی است که به منظور افزایش تراکم جمعیتی و بهینه‌سازی استفاده از زمین‌های شهری رواج یافته است. هرچند که این مدل شهرسازی ممکن است به ظاهر راه‌حلی برای مشکل کمبود زمین در شهرها باشد، اما تاثیرات منفی جدی نیز به همراه دارد. پدیده جزیره گرمایی شهری یکی از نتایج مستقیم این نوع ساخت‌وسازها است.

ساختمان‌های مرتفع با جذب و انتشار مجدد انرژی خورشیدی، باعث افزایش دمای محیط اطراف خود می‌شوند. این افزایش دما، به خصوص در فصول گرم سال، نیاز به استفاده بیشتر از سیستم‌های سرمایشی را افزایش می‌دهد که در نهایت منجر به رشد مصرف برق و فشار بیشتر بر شبکه‌های توزیع می‌شود. به طور مثال، در مناطقی که تراکم ساختمان‌های بلند زیاد است، دمای هوا تا حدود ۵ درجه بالاتر از مناطق کمتر تراکم است. این تغییرات به افزایش چشمگیر مصرف انرژی و در نتیجه ناترازی برق دامن می‌زند.

2. ناترازی برق و تاثیر آن بر واحدهای تولیدی

افزایش دمای ناشی از جزیره گرمایی، مصرف انرژی را در بخش‌های مختلف از جمله مسکونی و صنعتی به شدت بالا برده است. این افزایش تقاضا، هم‌زمان با مشکلات تولید و تامین برق، به بروز خاموشی‌های مکرر و مختل شدن زندگی روزمره مردم منجر شده است. این امر نه تنها موجب نارضایتی عمومی شده بلکه خسارات زیادی نیز به واحدهای تولیدی وارد کرده است.

خاموشی‌های مکرر، واحدهای تولیدی را مجبور به توقف کار کرده و باعث کاهش تولید، تحویل سفارش‌ها به مشتریان و حتی تعدیل نیرو شده است. این چالش‌ها نه تنها بر تولید داخلی تأثیر منفی دارد، بلکه اقتصاد کشور را در سطح کلان با مشکل مواجه می‌کند. از سوی دیگر، نیروگاه‌های حرارتی که به گاز طبیعی وابسته‌اند، با کاهش تولید گاز و مشکلات تأمین سوخت مواجه شده‌اند که به تشدید ناترازی برق دامن می‌زند.

3. لزوم بازنگری در سیاست‌های شهرسازی و انرژی

برای مقابله با این چالش‌ها، بازنگری در سیاست‌های شهرسازی امری ضروری است. توسعه شهری باید به گونه‌ای صورت گیرد که به جای تکیه بر بلندمرتبه‌سازی، به استفاده از مسکن افقی و ویلایی که مزایای بیشتری از نظر صرفه‌جویی در انرژی و کاهش جزیره گرمایی دارد، توجه شود. سیاست افقی‌سازی که در دولت سیزدهم مطرح شد و همچنان مورد تأیید بسیاری از کارشناسان است، می‌تواند راه‌حل مناسبی برای کاهش مصرف انرژی و ایجاد تعادل در شبکه برق باشد.

4. راه‌حل‌های پایدار برای کاهش ناترازی

علاوه بر بازنگری در ساخت‌وسازها، راه‌حل‌های دیگری نیز می‌تواند به کاهش ناترازی برق کمک کند:

افزایش فضای سبز شهری: با توسعه پارک‌ها و باغ‌های عمومی در مناطق شهری، می‌توان دمای هوا را کاهش داده و فشار بر شبکه برق را کم کرد.

استفاده از مصالح نوین: بهره‌گیری از مواد عایق حرارتی و تکنولوژی‌های هوشمند می‌تواند میزان مصرف انرژی در ساختمان‌ها را به طور قابل توجهی کاهش دهد.

بهینه‌سازی مصرف انرژی: استفاده از سیستم‌های مدیریت هوشمند مصرف انرژی در ساختمان‌های مرتفع، می‌تواند مصرف برق در ساعات اوج مصرف را کاهش دهد.

5. آینده‌ای پایدار یا بحران‌های پی‌در‌پی؟

اگر اقدامات جدی برای کنترل و مدیریت اثرات جزیره گرمایی و ناترازی برق صورت نگیرد، آینده شهرهای ایران با بحران‌های بزرگ‌تری روبرو خواهد شد. از سوی دیگر، بهینه‌سازی در سیاست‌های شهرسازی، مدیریت مصرف انرژی و توسعه افقی، می‌تواند به ایجاد آینده‌ای پایدار و قابل پیش‌بینی کمک کند. توجه به منابع طبیعی و حفاظت از آنها، در کنار توسعه پایدار، کلید دستیابی به آینده‌ای با دمای کمتر و انرژی پایدار است.

در مجموع، سیاست‌گذاران باید با همکاری نهادهای مختلف از جمله شهرداری‌ها و وزارت راه و شهرسازی، گام‌های اساسی برای کاهش ناترازی برق و مدیریت ساخت‌وسازهای شهری بردارند تا کشور را از بحران‌های شدیدتر در سال‌های آینده دور نگه دارند.