حذف صفر از پول ملی؛ چه زمانی صفرها دوباره برمی‌گردند؟

به گزارش اطلاع با ما ، حذف صفر از پول ملی: با تصویب نهایی حذف چهار صفر از پول ملی، گام بزرگی در اصلاح ساختار ظاهری پول ایران برداشته شد، اما پرسش مهم‌تر این است: اگر تورم کنترل نشود، چه زمانی صفرها دوباره بازمی‌گردند؟ تجربه جهانی نشان می‌دهد کشورهایی که تورم را مهار نکردند، پس از چند سال مجبور شدند صفرهای حذف‌شده را دوباره به اسکناس‌ها اضافه کنند.

حذف صفر از پول ملی در ایستگاه نهایی

با اصلاح ایرادات شورای نگهبان، مجلس شورای اسلامی رسماً لایحه حذف چهار صفر از پول ملی را تصویب کرد. بر اساس این مصوبه، در آینده‌ای نه‌چندان دور، اسکناس‌های جدید با ارزش اسمی پایین‌تر اما ظاهری ساده‌تر جایگزین اسکناس‌های فعلی خواهند شد. این طرح اگرچه از نظر روانی و حسابداری گامی به‌سوی اصلاح پول ملی تلقی می‌شود، اما بسیاری از کارشناسان اقتصادی نسبت به اثرگذاری واقعی آن هشدار داده‌اند.

تاریخچه حذف صفر از پول ملی در ایران

ایده حذف صفر از پول ملی سابقه‌ای طولانی دارد و ریشه آن به بیش از سه دولت برمی‌گردد. نخستین بار در دولت محمود احمدی‌نژاد، این پیشنهاد از سطح کارشناسی به بانک مرکزی رسید. در دولت حسن روحانی، بحث حذف صفرها به‌طور رسمی وارد هیئت وزیران شد و حتی بانک مرکزی در طراحی چک‌پول‌ها، صفرها را کم‌رنگ‌تر چاپ کرد تا ذهن مردم به تدریج آماده پذیرش این تغییر شود.

حذف صفر از پول ملی؛ تأثیر واقعی یا تغییر ظاهری؟

بسیاری تصور می‌کنند حذف صفر از پول ملی می‌تواند باعث کاهش نرخ تورم شود؛ اما واقعیت کاملاً برعکس است.
تورم است که باعث افزایش صفرها می‌شود، نه حذف صفر که تورم را کاهش دهد. این اقدام صرفاً محاسبات مالی و حسابداری را ساده‌تر می‌کند و ارزش واقعی پول را تغییر نمی‌دهد.

تجربه جهانی حذف صفر؛ از زیمبابوه تا ترکیه

در قرن گذشته، بیش از ۵۰ کشور اقدام به حذف صفر از پول خود کرده‌اند.
در زیمبابوه، تورم افسارگسیخته باعث شد تنها طی سه سال، ۲۵ صفر از اسکناس‌ها حذف شود. در سال ۲۰۰۹، هر دلار آمریکا معادل ۱۰۰ تریلیون دلار زیمبابوه بود! در نهایت این کشور ناچار شد پول ملی خود را کنار بگذارد و از دلار آمریکا و رند آفریقای جنوبی استفاده کند.
ترکیه نیز در سال ۲۰۰۵ شش صفر از پول ملی خود حذف کرد؛ یک میلیون لیر قدیم معادل یک لیر جدید شد. این اقدام در کنار مهار نسبی تورم، به بازگشت اعتماد به پول ملی این کشور کمک کرد.

محاسبه ساده بازگشت صفرها به پول ایران

اگر نرخ تورم ایران در حدود ۴۴ درصد باقی بماند، طبق فرمول ارزش آتی می‌توان پیش‌بینی کرد که طی ۵ تا ۶ سال آینده، نخستین صفر دوباره به اسکناس‌ها بازمی‌گردد.
به بیان ساده، اگر هر ۱۰۰ قران معادل یک ریال و هر ۱۰ ریال معادل یک تومان باشد، طی چند سال دیگر دوباره باید جلوی هر عدد یک صفر گذاشت تا ارزش واقعی آن حفظ شود.

تجربه آرژانتین؛ حذف صفرهایی که بازگشتند

کشور آرژانتین در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ دو بار صفرها را از پول خود حذف کرد و مجموعاً ۸ صفر از بین رفت، اما به دلیل عدم کنترل تورم، دوباره با بحران پولی روبه‌رو شد. در حال حاضر نیز تورم بالا باعث شده رئیس‌جمهور فعلی این کشور پیشنهاد جایگزینی دلار آمریکا به جای پزو را مطرح کند.

راه جلوگیری از بازگشت صفرها

تنها مسیر جلوگیری از بازگشت صفرها، کاهش پایدار تورم است.
همان‌طور که جان مینارد کینز در کتاب معروف خود پیامدهای اقتصادی صلح به نقل از لنین می‌گوید:

«بهترین راه برای نابود کردن نظام سرمایه‌داری، تضعیف ارزش پول است.»
اگر تورم مهار نشود، حذف صفر تنها تأخیری موقتی در بحران پولی خواهد بود و دوباره صفرها روی اسکناس‌ها بازمی‌گردند.

جمع‌بندی تحلیلی

حذف صفر از پول ملی اقدامی روانی و ظاهری است که بدون اصلاح ساختار اقتصادی، نتیجه‌ای جز ساده‌سازی اعداد ندارد. اگر دولت نتواند تورم را کنترل کند، صفرهای حذف‌شده ظرف چند سال دوباره بازخواهند گشت و این چرخه می‌تواند بارها تکرار شود.

این گزارش بر پایه بررسی‌های تحریریه اطلاع باما و مرور داده‌های منتشرشده در رسانه‌های کشور تنظیم شده است.